artdamaksıl patlamalı sessiz ne demek?

Artdamaksıl Patlamalı Sessiz

Artdamaksıl patlamalı sessizler, dilin arka kısmının (dil sırtı) yumuşak damağa (velum) temas etmesiyle oluşturulan ve ani bir hava salınımıyla patlama sesi çıkaran ünsüzlerdir. Bu sesler, temel olarak hava akımının ağız içinde bir noktada tamamen engellenmesi ve ardından bu engelin aniden açılmasıyla meydana gelir.

Türkçe'de yaygın olarak kullanılan artdamaksıl patlamalı sessizler şunlardır:

• k: Örneğin, "kedi" kelimesindeki "k" sesi.
• ɡ: Örneğin, "gemi" kelimesindeki "g" sesi.
• ŋ (genizsil n): Bu ses, bazı lehçelerde veya kelime içinde "ng" şeklinde görülebilir, ancak Türkçede standart olarak ayrı bir fonem değildir. Daha çok artdamaksıl nazal ünsüz olarak değerlendirilir.

Bu seslerin artdamaksıl olmasının nedeni, dilin arka kısmının (dil sırtı) ağzın arka kısmındaki yumuşak damağa (velum) temas ederek hava akımını engellemesidir. Patlamalı (veya oklüzif) olmalarının nedeni ise, bu engelin ani bir şekilde açılarak bir patlama sesi oluşturmasıdır.